در زمان حال، قنات‌ها به كل خشك شده‎اند و اكنون چند چاه عميق كه به وسيله پمپ‎هاي عظيم برقي كار مي‎كنند، آب باغ را تأمين مي‎كنند. پس از درگذشت محمد تقي‌خان، ديگر آب قنات به شهر نرسيد و در بيرون به مصرف كشت و زرع مي‎رسيد كه تا امروز نيز چنين است. در اين دوره، اكثر كرت‎ها زير كشت درختان ميوه بودند.
چند اصله درخت توت و در ساير كرت‎ها، نارنجستان، انارستان و تاكستان ايجاد شدند. به گفته مرحوم پيرنيا كه از اهالي اطراف، تاريخ شفاهي معماري ايران را گردآوري مي‎كرد، گل‎هاي رز باغ دولت‎آباد آنقدر زياد بود كه گلاب‎گيري آنها 2 ماه طول مي‎كشيد.
در دوران پهلوي ساخت و ساز حومه شهري پيرامون باغ را فرا گرفت و به تدريج، باغ دولت آباد در مركز شهر قرار گرفت، درخت‎هاي اصلي باغ، دو رديف كاج و يك رديف سرو، در دو طرف محور اصلي كاشته شدند، و مجدداً دو كرت اصلي بصورت متقارن در دوطرف آب نماي بزرگ باغ زيركشت رفتند.

اين 6 رديف كاج و سرو تا به امروز حجم انبوه فضاي سبز باغ را تشكيل مي‎دهند. در چهار خياباني كه از محورهاي اصلي به وجود مي‎آمده است، درخت‎هاي بيد مجنون و ارغوان بر مهتابي بزرگ سايه مي‎افكند كه اطراف آن از ياس زرد، نسترن و بوته‎هاي گل پر بوده است.
همچنين بر بالاي مهتابي ديگري كه در كنار حوض عمارت سردر قرار دارد، داربستي از گل نسترن وجود داشته است.پوشش گياهي باغ در حال حاضر چند اصله درخت توت 100 ساله و كاج‎ها و سروهاي دو طرف محور اصلي مي‎باشند که در حال خشك شدن هستند.

 آشنايي با باغ فين کاشان
 

شهر كاشان در حاشيه كوير در فاصله 220 كيلومتري جنوب شهر تهران و 86 كيلومتري جنوب شهر قم در استان اصفهان واقع است. ناحيه‌اي كه باغ فين در آن قرار گرفته‌است، به نام فين كوچك معروف بوده و موقعيت آن در جنوب غربي شهر كاشان مي‌باشد. باغ تاريخي فين در منتهي‎اليه جنوب شرقي جاده فين (خيابان اميركبير) در شهر كاشان و در مجاورت مظهر چشمه تاريخي سليمان قرار گرفته‌است.
باغشاه فين از گونه باغ قلعه‌هاي ايراني است كه به دلايل خاص خود بدين گونه و با چنين نظمي شكل گرفته‌است. چشمه سليمانيه در جنوب باغ فين قرار گرفته است،آب آن زلال و داراي املاح زيادي است.آب چشمه فين به واسطه كيفيت‌هاي خاص خود مانند صافي و پاكي و روشنايي كم نظير وهمچنين كيفيت ثابت وتغيير ناپذيرش همواره مشهور و ضرب المثل بوده است. اين چشمه از بن صخره‌ايي به نام كوه دندانه و شكاف تخته سنگهاي معدن گچ و آهك در شش كيلومتري غرب كاشان از زمين مي‎جوشد.

نظام كاشت باغ فين شامل درختان مثمر، از جمله انجير، توت، انار، بيد، بيد مشك، به، گوجه سبز، گلابي و زردآلو و همچنين گونه‎هاي تزييني همچون سنجد زينتي مي‌شد. بخش ديگري از گياهان باغ را گل‎ها و گياهان تزييني تشكيل مي‎دادند.
عمده‎ترين بخش از گياهان كه در شكل بخشيدن به نظام گياهان در باغ تأثير به سزايي دارد مرتبط با درختان سايه‎گستر باغ است كه عمدة آن را درختان سرو تشكيل مي‎دهند.همچنين درختاني همچون چنار و سپيدار و بيد نيز در اين بخش به چشم مي‎خورد.

تعداد درختان نظام‎ساز باغ: شامل 579 اصله درخت سرو، 11 اصله درخت چنار و 2 اصله درخت سپيدار است.

 بقییه مطلب در ادامه مطلب...